Compensatie voor gestegen kosten kan tot uiterlijk 31 december 2022 aangevraagd worden.
Sterk gestegen prijzen voor boodschappen, energie en de meeste andere kosten maken dat de laagste inkomens nog minder toereikend zijn voor het betalen van de kosten van levensonderhoud. Toch liet de Nederlandse regering de woninghuren verder stijgen, werd de belastingverhoging op voedsel niet teruggedraaid en bleven de heffingen op energie voor huishoudens extreem hoog.
Er zijn tijdelijke compensatie maatregelen afgekondigd. Voor de energiekosten zal per 1 januari 2023 een maximum tarief van € 0,40 per kWh gaan gelden over de eerste 2.900 kWh stroom en maximaal € 1,45 per m3 voor de eerste 1.200 m3 gas. Alles wat je meer verbruikt betaal je zonder compensatie, dus volgens het commerciële tarief van je energiebedrijf.
Tot en met 31 december 2022 mogen de energiebedrijven voor de hele levering hun hoge tarieven in rekening brengen, die voor iedereen verschillend kunnen zijn. De hoogte van tarieven die voor jou gelden kun je alleen maar opvragen bij het bedrijf dat jouw energie levert.
Over de totale compensatie bedragen voor de burgers en de wijze van betaling wordt nog steeds gedebatteerd, maar de eerste betalingen zijn al gedaan. Er zal door de overheid via de energiebedrijven twee maal 190 euro stookkosten compensatie betaald worden voor iedere klant van die bedrijven, ongeacht inkomen of vermogen, of hoogte van het gebruik. Zelf heb ik de eerste 190 euro al ontvangen. Netjes op mijn bankrekening overgemaakt door de energieleverancier. Maar het staat de bedrijven vrij om op een andere manier dat compensatiegeld met hun klanten te verrekenen.
Ook heeft de regering tijdelijke compensatie maatregelen genomen die alleen voor de laagste inkomens gelden: via de gemeente kan extra compensatie gevraagd, die wordt betaald aan huishoudens met een laag totaal inkomen. Daarvoor moet bewijs van het totale gezinsinkomen overlegd worden. Als norm voor deze tijdelijke financiële hulp wordt een gezinsinkomen van 120% van het sociaal minimum gehanteerd. Wie meer inkomen heeft krijgt dat geld niet.
Tot en met 31 december 2022 kan de aanvraag voor die toeslag worden ingediend bij de eigen gemeente. Beoordeling en afhandeling wordt door de gemeentelijke sociale dienst gedaan. Dat zal veel mensen weerhouden van de aanvraag, vooral wie al eens met een sociale dienst te maken kreeg. Maar de beoordeling voor deze bijzondere uitkering zal niet zoveel burgerrechten aantasten als gebruikelijk is voor mensen die van een bijstandsuitkering moeten leven.
Wie bekend is met de controle van sociale diensten verwacht misschien dat na aanvraag van de compensatie vergoeding bij de gemeente de zelfde controle zal volgen als wordt gedaan voor een bijstandsuitkering:
Regelmatig controleren van de bankrekeningen: Hoeveel geld gaat er in en uit? Waar komen bijboekingen vandaan? Hoe wordt het geld besteed?
Observatie van de woonsituatie: Hoeveel mensen slapen in de woning? Hoe veel mensen eten in de woning? Wie gaan een woning in en uit, wie overnacht, hoelang en hoe vaak, wie noemen de kinderen mamma en pappa? Op welk adres staan huisdieren geregistreerd?
Controle op energie en waterverbruik: Wordt niet te veel of te weinig water gebruikt per persoon? Wordt er zo weinig energie gebruikt dat de bewoner mogelijk op een ander adres verblijft?
Vermogenstoets: Hoe veel geld staat er op rekeningen, zijn er beleggingen, hoe hoog is de oudedagsvoorziening, zijn er pensioentegoeden, welke sieraden bezit men, ligt er contant geld in huis, hoe veel fietsen zijn er, wat is de auto waard, hoe hoog is de waarde van de woning en de inboedel, voor hoeveel zijn inboedel en andere bezittingen verzekerd?
Extra inkomen: Is er een loterij gewonnen? Werd een geschenk ontvangen? Geven familie en vrienden voedselhulp? Bekend werd de schenking van een tas boodschappen, waarvoor mensen een heel jaar uitkering bruto moesten terugbetalen. Eén geval kwam in de publiciteit, maar al jarenlang wordt elke vorm van hulp voor mensen met een uitkering zwaar beboet door de sociale diensten. Dat zijn ze zelfs verplicht volgens wetgeving die ook in het Rutte tijdperk is bedacht.
Gelukkig voor de mensen die nu pas met die sociale diensten te maken krijgen, is besloten het toetsen door de sociale dienst niet zo ver te laten gaan als jarenlang al normaal is voor mensen met een bijstandsuitkering. De aanvragers van deze incidentele compensatie mogen wat voedselhulp van familie en vrienden ontvangen zonder strafmaatregelen, de sieraden, auto, huis en inboedel hoeven niet verkocht te worden en de opbrengst hoeft niet afgedragen. De pensioenregeling mag doorlopen.
Voor aanvragers van deze tijdelijke compensatie maatregel worden niet de zelfde onmenselijke aantastingen van burgerrechten toegepast zoals nog steeds voor iedereen die van bijstand moet leven zal blijven gelden.
Waar mensen die de compensatie nodig hebben wel op moeten letten, is controle op het aantal bewoners en de hoogte van het totale gezinsinkomen. Niet alleen het inkomen van de kostwinner wordt geteld, ook het geld dat de partner en de kinderen verdienen. Zelfs als dat niet meer is dan een krantenwijk of vakkenvullen in de supermarkt. Ook het inkomen van de kinderen die geen woning kunnen vinden en in een kraakpand of bij vrienden logeren, telt bij de aanvraag mee als gezinsinkomen, wanneer die nog staan ingeschreven op het adres van de ouders.
Vooralsnog wil de regering via de gemeenten aan iedereen die er voor in aanmerking komt een bedrag van €1300 euro compensatie uitbetalen. De mogelijkheid voor aanvragen sluit 31 december 2022.
De praktijk
Mijn gemeente hanteerde voor aanvraag van de energie toeslag de volgende inkomens normen in NETTO bedragen:
- Gemiddeld NETTO inkomen over 1 januari tot en met 31 maart 2022 van 120% van het minimumloon.
- Voor een alleenwonende was dat € 1.310,05 netto per maand.
- Voor samenwonenden € 1.871,50 netto gezamenlijk inkomen per maand.
Is niemand anders geregistreerd op jouw adres? Dan geldt voor jou de norm van ongehuwde.
Alle officieel op jouw adres geregistreerde personen tellen mee. Het maximum inkomen voor deze bijzondere compensatieregeling wordt gemeten over de periode van 1 januari tot en met 31 maart 2022. Daarvan moeten kopie loonstroken of afrekeningen meegestuurd. Dus bewijzen van het loon over januari, februari en maart 2022 van alle leden van het huishouden.
Tot het huishouden wordt iedereen gerekend die op dat adres staat ingeschreven Maar het inkomen van wie feitelijk op een ander adres woont, blijkt in de praktijk ook voor dat adres te worden meegeteld bij het totale gezinsinkomen. Hou rekening met huiscontrole en observatie vanaf de openbare weg, want dat heeft waar ik woon al bij mensen plaatsgevonden.
Woningbezit en vermogen worden voor de energietoeslag niet meegeteld, maar bij de beoordeling van een verzoek om kwijtschelding van de gemeentelijke belastingen en de waterschapslasten telt dat wel mee. Ook mag een maximum tegoed op de bankrekeningen niet overschreden. Dat bedrag wordt per gemeente en waterschap verschillend vastgesteld. Daarbij zal de 2x 190 euro plus de 1300 euro aan compensatie uitbetalingen niet worden meegerekend.
Verdient het hele gezin samen niet meer dan 20% boven het sociaal minimum? Dan kun je de energietoeslag aanvragen bij de eigen gemeente tot uiterlijk 31 december 2022.
Begin dit jaar hanteerde mijn gemeente als inkomensgrens voor 1 persoon met 1 officieel inwonend kind van 21 jaar of ouder dezelfde normen als voor samenwonenden. Om als samenwonenden in aanmerking te komen voor de energietoeslag mocht het gezamenlijk inkomen niet hoger zijn dan € 1.871,50 netto per maand inclusief vakantietoeslag. Het maandinkomen van alle inwonende kinderen moest dus bij het inkomen van de ouders opgeteld.
Het is de moeite waard om loonspecificaties van alle bewoners op hetzelfde adres te bekijken over die periode van 1 januari tot en met 31 maart 2022. Als jullie samen over januari, februari, maart dit jaar niet meer dan 3 x €1.871,50 = €5.614,50 aan inkomen hebben ontvangen dan kun je die toeslag aanvragen.
Hoeveel is 120% van het sociaal minimum?
| Leefvorm | Netto maandinkomen (inclusief vakantietoeslag) |
|---|---|
| Alleenstaand, 21 jaar tot pensioenleeftijd | € 1.310,05 |
| Alleenstaande ouder, 21 jaar tot pensioenleeftijd | € 1.310,05 |
| Gehuwd of samenwonend, 21 jaar tot pensioenleeftijd | € 1.871,50 |
| Alleenstaand en gepensioneerd | € 1.455,67 |
| Gehuwd of samenwonend en gepensioneerd | € 1.971,05 |
Het UWV geeft de volgende tabel voor vaststelling van het BRUTO ‘sociaal minimum’:
| sociaal minimum volgens UWV | + 20% | |||
|---|---|---|---|---|
| Leefsituatie | Bedrag per dag | Bedrag per week | Bedrag per maand | Bruto sociaal minimum +20% |
| Gehuwd / gelijkgestelden samen | € 80,74 | € 403,70 | € 1756,10 | € 2107,32 |
| Alleenstaande van 21 jaar en ouder | € 58,22 | € 291,10 | € 1266,29 | € 1519,548 |
| Alleenstaand-woningdeler van 21 jaar en ouder | € 36,92 | € 184,60 | € 803,01 | € 963,612 |
| Alleenstaande van 20 jaar | € 44,36 | € 221,80 | € 964,83 | € 1 157,796 |
| Alleenstaande van 19 jaar | € 32,25 | € 161,25 | € 701,44 | € 841,728 |
| Alleenstaande van 18 jaar | € 26,79 | € 133,95 | € 582,68 | € 699,216 |
De compensatie kan nog uitgebreid worden, de regels versoepeld. Daarover is nog niet het laatste woord gesproken. Hier volgt één van de vele debatten over de gestegen kosten voor de Nederlandse bevolking en de mogelijkheden voor compensatie voor de mensen die zonder iets extra ernstig tekort gaan komen:
(tekst © Vlierbloesem)
(muziek © Philip Glass – coversart)
Vlierbloesem 
Dat niet alleen de grens is 120% van het minimum alsof de mensen die daar een paar euro boven zitten geen problemen krijgen met niet alleen de energie die duurder word, maar alle prijsstijgingen van dingen die je nauwelijks luxe kunt noemen, zoals de premies voor zorgverzekeringen, de stijging van drinkwaterprijzen, De dagelijkse boodschappen en zelfs internet iets waar we in toenemende mate niet meer buiten kunnen, niet voor de leuk, maar voor bankzaken, Digid etcetera.
LikeLike
Er gaan mensen in grote problemen komen. De compensatie is onvoldoende voor de kosten stijgingen. Veel mensen komen samen net boven dat bedrag van 120% van het minimumloon. Bijvoorbeeld als er is overgewerkt. Ook mensen met een minimum inkomen en een kind dat wat bijverdient. En dan de mensen die geen woning kunnen vinden en ergens inwonen. Ook op dat adres worden inkomens opgeteld. En voor niemand is de compensatie voldoende. Maar iets is beter dan niets. Voor wie alleen woont en AOW heeft zonder extra inkomen helpt het wel. Voor alleenverdieners met alleen het minimumloon is het een welkome aanvulling.
LikeLike
Wrang als je net boven die 120% van het minimumloon zit en bovenop die 2×190 euro niks extra krijgt, maar dan heb je nog altijd meer dan 50% van het minimumloon. En daar moeten ook nog heel veel mensen alles van doen.
LikeLike
En dan nog is het elk dubbeltje omkeren en verwarming laag voor sommige mensen. Een kennis van me loopt steeds te kwakkelen. Ze denkt zelf,dat de kou in huis een rol speelt.
LikeLike
De compensatie is lager dan de kostenstijging. Geen oplossing voor wie het toch al niet kon betalen. Zelf heb ik de verwarming uit, want lagere temperatuur stoken deed ik toch al. Die hoge tarieven kan ik eenvoudig niet betalen, dus gebruik is zo vaak als mogelijk niets.
De kou werkt slecht op mijn spieren. Ik strekte mijn voet en verrekte een spiertje. Nu loop ik met pijn, dus een beetje moeilijk. In een verwarmde ruimte zou het niet gebeurd zijn.
LikeLike