Bessen

Een paar laatste rode bessen hangen nog in de struiken. Ze zijn zoetzuur, zacht en vol sap. Kleine zure bommetjes. Ik pluk nog wat voor in de sla.

De rest zit in potjes en flessen. Zware oude takken vol bessen heb ik in juni afgeknipt, de trosjes met rijpe bessen in emmers verzameld. Gewassen, uitgelekt in een groot vergiet, dan in de sapstomer gekiept en daaruit de flessen gevuld met helder bessensap.

De pan was tweedehands een tientje en ik kreeg er een paar zakjes rubber flesdoppen bij. Flesjes waren gratis, van mijn buurman die ze koopt met chocoladesaus voor op zijn ijscoupes. De 10 liter emmers komen van de patatwinkel, die ze met mayonaise koopt en leeg in de vuilcontainer gooit. Als je erom vraagt, mag je ze meenemen. Even uitwassen en je hebt emmers met deksel, van plastic dat is goedgekeurd voor voedsel. Beter dan de emmers die verkocht worden om te soppen en te dweilen, of de stinkende zwarte plastic emmers van de bouwmarkt.

De sappan doet het prima op de inductie kookplaat, die de Aldi ooit voor 25 euro in de afprijs deed. Ik leg op het gladde kookoppervlak een siliconen bakmat, zodat de pan niet gaat schuiven. De flessen gaan na afkoelen voorlopig in een koel-vries combinatie. Als zeker is dat alles goed vacuum is afgesloten, kunnen ze bij temperatuur onder 20 graden ook ongekoeld bewaard worden. In feite weet ik dat ook hogere temperatuur geen probleem is, want de laatste potten met compôte van vorig jaar staan me toe te lachen in de keuken waar het nu boven de 30 graden is.

Die koel-vriezer is een oude Electrolux uit 1978. In die tijd extreem energiezuinig, maar wel met een hoge aanschafprijs. Twaalfhonderd gulden was veel in die tijd, terwijl de prijs voor electra aanzienlijk lager lag dan nu. Gevuld met koude flesjes hoeft het ding ook na 33 jaar nog maar nauwelijks te draaien. Het vriesgedeelte heeft een eigen compressor en staat uit. De manden worden gevuld met ongekoelde waar.

Vlierbessen

In de laatste zomerdagen van dit jaar kon ik de eerste rijpe vlierbessen plukken. Veel was het niet. Een 2,5 liter emmertje vol, inclusief alle steeltjes. Blad heb ik weggeplukt, beestjes laten wegkruipen, daarna de bessen gewassen en laten uitlekken. Voor het maken van sap zijn verschillende methoden. Ik koos eerst voor de sappan:

Het onderste deel vulde ik met gewoon water. Daarop de sapopvang met slang, de fruitbak en het deksel. Een siliconen bakmat op de inductiekookplaat, zodat de pan niet gaat schuiven. Instelling 100 graden. Als het sap gaat komen, kun je het direct opvangen in schone flessen of potten, maar ik liet het in een tweede pan lopen. Gifstoffen in de vlier verdwijnen alleen na voldoende koken. Onrijpe val appeltjes en peertjes heb ik geschild en gesnipperd in het sap, een scheut suiker erbij, goed doorkoken en dan in potten en flessen gegoten. Direct luchtdicht afsluiten en rustig laten afkoelen.

De prut die in de sappan achterblijft is misschien goed om door kippenvoer te mengen, of aan de wilde vogels te schenken. Maar er zit nog veel sap en smaak in en ik heb nog maar weinig bessen. In een spaghetti kookpan kan de bessenprut nog verder uitgekookt.in schoon water. De pitten, vellen en steeltjes blijven grotendeels achter in de zeef inzet. Til je die er uit, dan blijft een diep paarse drank, met een sterke smaak. Anders dan het pure gestoomde sap, maar nog steeds lekker als je voldoende suiker meekookt.

Natuurlijk heb ik van het resultaat geproefd. De smaak is goed, maar niet zo intens als het resultaat in eerdere jaren. De vroege kleine bessen zullen minder op smaak zijn dan volrijpe grote sappige vlierbessen. Maar dat komt later deze maand. Er hangen nog veel trossen groene bessen te rijpen.

Nu kan ik uittesten of vlierbessensap echt zo goed werkt tegen griep en verkoudheid als wordt beweerd. De besmettingshaard was al in mijn omgeving, terwijl ik met het sap bezig was. De vlier kon niet voorkomen dat ik al snel ziek werd. Het vocht stroomt mijn ogen en neus uit. Hoesten en proesten, zoals ik in jaren niet meer deed. De verse sapjes gaan nu meteen allemaal op. Maar of het me ook helpt?

Al na het eerste glas voelde ik me lekkerder. Ik weet niet welke stof dat effect heeft, maar het werkt. Vlierbessensap is dus goed als je verkouden of grieperig bent. Niet dat ik meteen weer beter werd, dat zeker niet. Ik voelde me gewoon een stuk beter.